Op 29 januari hield ing. ds. Klaas van der Kamp de derde Oecumenelezing. Klaas van de Kamp is de algemeen secretaris van de Raad van Kerken in Nederland. Hij schreef onlangs het boek Raven, over eenheid als waardering van God.
Van der Kamp begon met te zeggen dat we leven in een transitieperiode. Dat voelen we in de hele (wereld)samenleving. Dat voelen we ook in de krimpende kerken. Zoals Abraham wegtrok uit een hem al te vertrouwde omgeving naar totaal onbekend land, zoals Israel in de woestijn wetten kreeg die het voordien in Egypte niet kende, zoals in 70 na Chr. de tempel werd verwoest en joden in de synagogen en leerhuizen hun vierden en bewaarden – zo zijn wij ook op weg naar een onbekende tijd.
Alles voelt aan alsof het tijd is om te herschikken. Voor de kerkelijke oecumene betekent het: inclusief leren denken. Inclusief denken betekent: wie je denkt er buiten te kunnen houden, hoort erbij. Iemands geluk wordt niet verkregen zonder de gunnende houding van de ander of de andere groep. Voor kerken betekent dit bijvoorbeeld te erkennen dat veel maatschappelijke ontwikkelingen die het geluk van mensen bepalen juist buiten de kerk tot stand zijn gekomen. Denk aan: de grondwet, de afschaffing van de slavernij, het kinderwetje van Van Houten, de positie van de vrouw, enzovoorts, enzovoorts.
Erkennen van mondigheid
Inclusief denken leert de mondigheid van de mens ook als een beweging van Gods liefde voor de mens te zien. Vanuit het inclusieve denken over de mondige mensen kan de kerk leren dat presentie in de samenleving haar belangrijkste opdracht is. Present zijn, juist vanuit de eigen kracht als kerk. Help mensen tijdens vreugdevolle en droevige gebeurtenissen. Hoe geweldig is het bijvoorbeeld als er na je verhuizing iemand naar je toekomt die je de weg wijst.
De kerk moet zich herpositioneren te midden van een zeer sterk veranderde samenleving. Het is Van der Kamp opgevallen dat de samenkomsten direct na de dramatische gebeurtenis met Charley Hebdo door burgemeesters werden geïnitieerd. Dus niet door dominees, pastoors of Raden van Kerken. Toen de huidige paus nog bisschop George Bergoglio in Argentinië was, schreef hij: “Ik pleit voor een cultuur van ontmoeten zonder voorwaarden vooraf.” Dat is een exponent van inclusief denken en van terloopse eenheid met anderen ervaren.
Een gezamenlijk cadeau
Tot slot stelde Van der Kamp de vraag: “Wat voegen kerken toe, naast erkenning van de genoemde positieve maatschappelijke ontwikkelingen?” Dat is de lofprijzing van God: het samen God eren. God die altijd hoger is dan mensen, kan veel verlangen van een mens binnen godsdienstige structuren, maar de mens beleeft pas eenheid als hij met anderen Gods lof zingt. Die ervaring bieden maatschappelijke instituties niet. Dat is typisch des kerks en wordt ook door mensen herkend en misschien wel verwacht.