In de serie ‘Geloven in Baarn’ maakte RTV Baarn dit portret van de Paaskerk.

Is eenheid iets van vroeger of blijft het een noodzaak? Op verzoek van de Raad van Kerken – Baarn zal Dr. Hans Kronenburg in het kader van de Week van de Eenheid een lezing houden over de bisschop binnen de protestantse traditie als symbool van eenheid. Op 30 januari is iedereen van harte welkom in de Herberg van Paulus.

Eenheid of verscheidenheid

In de snelle veranderingen van de tijd wordt ook de kerk meegenomen. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw waren velen in de kerk bezig met de vraag naar eenheid tussen christenen. Er ontstonden zelfs basisgemeenschappen waarin mensen duidelijk wilden maken niet meer rooms-katholiek of protestant te willen zijn, maar christen. Verdeeldheid werd als een schande ervaren. Op dit moment zijn veel parochies, kerkelijke gemeentes en geloofgemeenschappen bezig om te kunnen overleven in de maalstoom van de veranderende tijd. Velen zien trouwens helemaal niet in waarom de kerken samen zouden moeten gaan: hoe meer bloemen er bloeien in het kerkelijk landschap, hoe mooier! Het ideaal van de eenheid en het samen-kerk-zijn als een opdracht lijkt te verdampen. Wat gaat er verloren zonder dat het beseft wordt? Is eenheid iets van vroeger of blijft het een noodzaak in velerlei opzicht?

Protestantse bisschop

De Raad van Kerken – Baarn organiseert in het kader van de Week van de Eenheid de Oecumenelezing. Dr. Hans Kronenburg, emeritus predikant, zal een lezing houden over het thema: Oecumene – achterhaald of noodzakelijk? Dr. Kronenburg is gepromoveerd op het onderwerp Episcopus Oecumenicus. Het gaat over de bisschop binnen de protestantse traditie als een symbool van eenheid. Dr. Kronenburg is samen met anderen ook zeer actief in een pas opgericht Oecumenisch Forum voor Katholiciteit. Dat platform bezint zich op wat de Kerk ten diepste bindt en waarachtig maakt. Naast publicaties worden er studiedagen belegd. Het doel is om niet verloren te laten gaan wat aan oecumenische verworvenheid in woord en praktijk al lang is doordacht en gemeengoed is. Nodig om het aan de volgende generatie over te kunnen dragen.

Een verslag van het Café Pensée van 1 februari 2013.
Inleider: prof. dr. Gerard Dekker, emeritus hoogleraar van de VU

Het christendom is nu dan wel conservatief maar is begonnen met een toekomstvisie, die progressief was; zelfs revolutionair met zijn verwachting van een nieuwe wereld. Het was een enorme stimulans op veel gebieden: wetenschap, zorg en economie. Het Christendom in Nederland komt bij vernieuwingen achteraan. Democratie kon de kerk niet accepteren, want dan is het volk soeverein en niet meer God. Emancipatie ademt de geest der revolutie met zijn: “ni Dieu, ni maître”, geen God, geen meester. En nog erger: Emancipatie van de vrouw gaat in tegen Paulus!!

Bij vragen over leven en dood, euthanasie, geboorteregeling wordt de mens als uitgangspunt genomen en niet God. Het Christendom is dan een rem op alle veranderingen, een conservatieve levensbeschouwing. Dit Christendom vertegenwoordigt het verleden, kan echter slechts het veranderingstempo verlangzamen maar niet tegenhouden. Tot 1800 was er nauwelijks onderscheid tussensamenleving en Christendom, dat aanvankelijk de motor was maar later de cultuur slechts volgde.

Bij de Verlichting stond uitsluitend de mens in het middelpunt. Veel Christelijke filosofen sloten zich hierbij aan, wat in eerste instantie werd geaccepteerd. Toen echter de scheiding van Kerk en Staat meer doorzette, kwamen de problemen. De mensen met de ideeën van de Verlichting, eventueel gepaard gaande met die van revolutie, hadden bezwaren tegen autoriteit, vooral die van de kerk en voornamelijk van de clerus. Maar de kerk zag deze bezwaren als een aanval op de godsdienst, omdat bij de Verlichting de ideeën van de autonomie van de mens, zonder God erbij te betrekken, centraal stonden. In Nederland was een vooraanstaande figuur Isaäc da Costa, die God zag als het beginsel van leven en denken, eveneens Groen van Prinsterer, die van mening was dat deze ook politiek van betekenis was.

De ontwikkeling was aanvankelijk te verdedigen, het gaat immers om mensen, maar dat mag niet in strijd zijn met de Christelijke godsdienst. God en het Christendom werden ingezet als verzet tegen deze nieuwe autonomie van de mens. En zo moest deze vooruitgang veroverd worden op het verzet van de Kerk. In Engeland behoorde een belangrijke groep socialisten gewoon tot de kerk. De combinatie van Christendom en socialisme werd in Nederland door de kerk veroordeeld, al was er na de Tweede Wereldoorlog hier een korte tijd een kleine groep socialisten met o.a. Banning, die hun socialisme verbonden met hun geloof; in het blad “Tijd en Taak” droegen ze dit uit. Buskens echter sprak van God en mens als concurrenten.

Het christendom had veel succes in het tegenhouden van de ontwikkeling in de samenleving, al moest het telkens weer inslikken wat het gezegd had. Dienstweigeren werd gezien als ongehoorzaamheid aan God; geboortebeperking en euthanasie; het mag niet; God geeft het leven en een mens mag daar niet in ingrijpen. Mag een mens dan wel meewerken bij het ontstaan van leven en niet bij het wegnemen? Maar beschikken over het leven is wel leven met andere mensen en met de omgeving.

Het Christendom is dus vaak een rem op de wereldontwikkeling; het lijken vaak twee stemmen die tegen en met elkaar werken. “ Het Instituut Kerk staat vaak zichzelf in de weg”, was de conclusie van de spreker.

Sisi Doorman

Zondag 20 januari begint de Week van Gebed voor de Eenheid van Christenen. Op verzoek van de Raad van Kerken – Baarn starten verscheidene Baarnse kerken deze week door a.s. zondag van voorganger te ruilen.

Het thema van de kerkdienst en verdere gegevens worden aangedragen door de landelijke Raad van Kerken in Nederland. Alle kerken zullen dezelfde liturgie gebruiken. Het thema is “Wandelen met God”.

In de Pauluskerk zal pastor Wil Veldhuis uit de R.K. Maria Koningin Geloofsgemeenschap voorgaan. In de Paaskerk zal dat ds M. Los uit de Pauluskerk zijn en ds C. Kruijswijk Jansen uit de Paaskerk zal naar de Maria Koninginkerk gaan.

Binnen de Raad van Kerken – Baarn respecteert men elkaars verscheidenheid, maar probeert men wel iets samen te doen waar dat kan. Het luisteren naar een preek van een voorganger uit een zusterkerk is een van die dingen. U wordt hartelijke uitgenodigd deze oecumenische samenwerking te ervaren.

In de serie ‘Geloven in Baarn’ maakte RTV Baarn dit portret van de Nicolaaskerk.